Postulaty Kocha

Podczas studiów medycznych na Uniwersytecie w Getyndze Robert Koch zetknął się z Gustavem Henle, wybitnym anatomem i patofizjologiem, który uważał, że przyczyną chorób są czynniki zakaźne. Był to wówczas zupełnie niepopularny pogląd.
Dzięki pracom nad bakteriami Bacillus anthracis, a później Mycobacterium tuberculosis, Koch miał możność sprawdzić prawdziwość tej tezy. W 1884 roku opublikował pracę, w której zawarł precyzyjne kryteria, które należy spełnić by udowodnić, że dany mikroorganizm ("zarazek") jest przyczyną choroby. Kryteria te nazwano postulatami Kocha.

Zarazek musi być obecny w organizmie wszystkich osobników chorych na daną chorobę

Zarazek nie może występować u osobników zdrowych

Zarazek musi być wyizolowany od chorego osobnika w postaci czystej kultury i namnożony poza organizmem gospodarza

Wprowadzenie inoculum czystej kultury zarazka do organizmu zdrowego osobnika z tego samego gatunku musi wywołać chorobę o tych samych objawach

Zarazek ponownie wyizolowany w postaci czystej kultury z eksperymentalnie zarażonego osobnika musi być identyczny z pierwotnie wyizolowaną kulturą

Dziś te postulaty te wydają się nam właściwie bardzo logiczne i jasne, rzecz jest jednak bardziej skomplikowana. Ograniczenia postulatów Kocha

Obecność w organizmie naturalnej flory fizjologicznej;
niektóre bakterie są tzw. patogenami oportunistycznymi wywołują chorobę, kiedy:

• nabędą cechy wirulentne
• przedostaną się przez naturalną barierę skóry lub błony śluzowej, gdzie naturalnie bytują, wgłąb tkanek np. po skaleczeniu lub wskutek operacji chirurgicznej
• mają sprzyjające warunki do rozwoju np. następuje osłabienie organizmy wskutek infekcji wywołanej inną bakterią

Nie wszystkie osobniki danego gatunku są tak samo podatne na zakażenie określonymi bakteriami, typowym przykładen są chorzy na AIDS o obniżonym stanie odporności

Nie wszystkie "zarazki" możemy wyhodować in vitro, w czystej pożywce. Nie udało się to w przypadku Mycobacterium leprae i Treponema pallidum. (Pomijajam oczywistą sprawę wirusów, które namnażają się wyłącznie w komórkach gospodarza).

Ponieważ ze względów etycznych nie jest możliwe przeprowadzenie doświadczeń na ludziach, eksperymenty prowadzi się na zwierzętach. Nie zawsze jednak można znaleźć odpowiedni model zwierzęcy.

---