Definicja bioterroryzmu.

Istotą terroryzmu jest bezprawne i nielegalne użycie przemocy z zamiarem wymuszenia jakiegoś działania lub zastraszenia określonej społeczności lub rządu dla osiągnięcia celów politycznych, społecznych, religijnych bądź osobistych.
W rękach bioterrorystów czynnikiem zastraszającym jest użycie lub groźba użycia biologicznie czynnych substancji toksycznych lub patogennych drobnoustrojów wywołujących choroby zakaźne.

Cele ataku bioterrorystycznego, jakkolwiek jest on zawsze skierowany przeciw ludziom, moga być różne.

Cele ataku bioterrorystycznego ludność zwierzęta hodowlane uprawy roślinne żywność środowisko: ekosystem wodny, woda pitna

Kim jest potencjalny bioterrorysta?

Zanim stanie nam przed oczami obraz religijnego fundamentalisty, anarchizującego antyglobalisty lub ogarniętego żądzą władzy przywódcy sekty, należy sobie uświadomić, że wiele państw także tych, które określają się jako demokratyczne bądź ratyfikowały konwencję o zakazie rozprzestrzeniania broni biologicznej, prowadziło lub prowadzi badania nad bronią biologiczną. Agentury wielu państw wykorzystywały broń biologiczną do potajemnych ataków przeciw ludności cywilnej np. w latach 1976 - 1980 służby wywiadowcze Rodezji kilkakrotnie były oskarżane o skażenie wody w obozach dla uciekinierów z Mozambiku.

Co nim kieruje?

Motywy dokonanych ataków bioterrorystycznych w ciągu ostatnich 40 lat (Tucker, 1999)
- zemsta za poniesione lub postrzegane krzywdy
- nacjonalistyczne i seperatystyczne
- protest przeciwko polityce rządu
- proroctwa apokalipsy - walka o prawa zwierząt
- związane z problemem aborcji
- eko-terroryzm (walka o środowisko naturalne)
- uzyskanie politycznej kontroli nad określoną społecznością
- skierowane przeciwko konkretnej organizacji lub firmie
- zabójstwo

Zdaniem ekspertów analizujących motywy dokonanych ataków, rośnie liczba ataków terrorystycznych, których podłożem nie są bezpośrednio względy polityczne czy nacjonalistyczno-separatystyczne, lecz które mają źródło w ideologii. Najlepszym przykładem jest fundamentalizm islamski. Nowe zagrożenie tkwi nie tylko w samym fakcie istnienia radykalnych sekt czy grup wyznaniowych, lecz także w możliwości uzyskania przez terrorystów dostępu do najnowszych technologii produkcji broni masowego rażenia. Jest to możliwe, gdyż w finansowanie akcji terrorystycznych mogą być zaangażowane niektóre państwa (Iran, Irak, Korea Północnej i Syria). Przyczynił sie do tego także znacznie brak kontroli nad zapasami czynników zakaźnych zgromadzonych na terenie byłego ZSRR oraz wypływ informacji na temat produkcji broni biologicznej. (Aby oddać skalę programu radzieckiego należy przypomnieć, że kiedy w drugiej połowie lat 80. oceniano całkowitą pojemność wszystkich Irackich bioreaktorów na około 77 tys. litrów, to standardowa pojemność jednego radzieckiego bioreaktora wynosiła 64 tys. litrów).

Dlaczego bakterie?

Istnieje wiele czynników wywołujących choroby zakaźne u ludzi i zwierząt. Jednak stosunkowo niewiele z nich można wykorzystać do produkcji skutecznej broni biologicznej. Dlaczego zatem bakcyle?
Jest ku temu przynajmniej kilka powodów:

• niskie koszty wytworzenia
  
  

  Dla porównania: Na podstawie analizy przeprowadzonej w 1969 r. przez ekspertów dla ONZ stwierdzono, że koszt wywołania tych samych strat w ludności cywilnej przy użyciu broni konwencjonalnej wynosi 2 000 $ na 1 km2, nuklearnej - około 800 $ na 1 km2, chemicznej - około 600 $ na 1 km2, biologicznej - około 1$ na 1 km2,

  W przeciwieństwie do broni konwencjonalnej, chemicznej lub nuklearnej - broń biologiczna jest bardzo tania. Jej produkcja nie wymaga wysokich nakładów finansowych oraz wielkiej ekspertyzy.
  Ponadto, broń biologiczną można wyprodukować w stosunkowo krótkim czasie (nawet kilka tygodni - przypomnijcie sobie, jak krótki jest czas podziału komórek bakteryjnych) wykorzystując istniejące laboratoria mikrobiologiczne lub zakłady przemysłu farmaceutycznego.
  
  
• łatwa dostępność
  Wiele z czynników zakaźnych ma naturalny rezeruwar w środowisku i łatwo jest je uzyskać z terenów endemicznych. Do takich patogenów należą bakterie: B. anthracis, F. tularensis, C. botulinum, Y. pestis oraz niektóre wirusy wywołujące gorączki krwotoczne.
  
  
• masowość i zasięg rażenia.
  Ocenia się np., że 100 kg przetrwalników wąglika uwolnionych nad Waszyngtonem w sprzyjających warunkach atmosferycznych może zabić od 300 tysięcy do do 3 milionów ludzi. Dla porównania głowica nuklearna o ładunku 1 megatony zabiłaby od 750 tys. do 1,9 miliona ludzi. (Bomba, która w sierpniu 1945 roku spadła na Hiroszimę niosła ładunek 20 kt ).
  
  
• atak jest trudno wykrywalny
  W przeciwieństwie do broni chemicznej, czynniki biologiczne są bezwonne i niewidzialne. W przypadku użycia broni biologicznej, pierwsze jego oznaki - niespodziewana liczba zachorowań pojawi się zwykle dopiero kilka dni po ataku (Rozpoznanie ataku bioterrorystycznego).
  
  
• łatwość transmisji
  Transmisji czynników zakaźnych sprzyja obecny styl życia: częste i dalekie podróże. Także wentylacja i zamknięty obieg powietrza w budynkach

Pomimo wspomnianych cech, broń biologiczna ma szereg wad, które z wojskowego punktu widzenia czynią ją mniej przydatną niż broń konwencjonalną. Po zakończeniu II wojny światowej, pomimo trwania zimnej wojny i wielu konfliktów zbrojnych, państwa, które prowadziły intensywne i zaawansowane prace nad rozwojem broni biologicznej - na szczęście - nigdy jej nie zastosowały. Poza aspektami moralnymi (patrz prawo) użycia broni biologicznej, składają się na to kwestie czysto praktyczne:

• skuteczność, jakkolwiek może ona być bardzo wysoka, zależna jest od wielu czynników np. warunków atmosferycznych. Wiele czynników biologicznych jest wrażliwych na wysuszenie lub działanie UV zawarte w promieniowaniu słonecznym.
• trudności w przechowywaniu gotowej broni. Preparaty biologiczne zachowują swoją aktywność w ściśle określonych warunkach i nie zawsze są trwałe. Na przykład w późnych latach 80. radziecki Biopreparat, który pod przykrywką badań nad szczepionkami zajmował sie produkcją broni biologicznej, nie rozwinął pełnej produkcji silnie wirulentnych bakterii dżumy (200 kg bakterii dżumy na tydzień, śmiertelna dawka dla około 500 tysięcy osób) jedynie dlatego że preparat ten stosunkowo szybko tracił aktywność. Produkowano więc jedynie ilość konieczną do przeprowadzenia testów.
• produkcja broni dla celów ofensywnych niesie ze sobą ryzyko zakażenia ludności cywilnej i skażenia środowiska. Przykładem jest wypadek, jaki zdarzył się w 1979 r. Świerdłowsku oraz losy wyspy na Morzu Aralskim - Vie, gdzie pod koniec lat 80. Rosjanie zatopili setki ton przetrwalników wąglika.
• użyta broń biologiczna jest niekontrowalna. W 1941 r. w wyniku ataku na Changteh z użyciem broni biologicznej dokonanego przez japońskie wojsko zmarło - głównie na cholerę - 10 tysięcy Chińczyków, z tego samego powodu zmarło również 1700 żołnierzy japońskich.

Niestety względy, które ograniczają przydatność broni biologicznej do celów wojskowych, nie stanowią większych przeszkód dla terrorystów. Terroryści produkujący broń biologiczną nie muszą się także przejmować ani obawą o stan zdrowia miejscowej ludności ani ryzykiem skażenia środowiska - ich "cel uświęca środki". Niektóre czynniki można uzyskiwać niemal "w warunkach domowych" lub w przeciętnie wyposażonym laboratorium, co ułatwia ukrycie całego przedsiewzięcia. Ponieważ celem bioterrorysty nie jest wywołanie strat wśród wojska przygotowanego na ewentualność użycia broni biologicznej, lecz zasianie paniki wśród ludności cywilnej, skuteczność ataku nie jest aż tak istotna. Nawet kilka przypadków zachorowań, o których dowie się cały świat, z punktu widzenia bioterrorysty może być sukcesem.