|
|
|
Czynniki biologiczne, które mogą zostać użyte
w ataku terrorystycznym.
Do czynników, które potencjalnie mogą być wykorzystane jako broń biologiczna należą nie tylko bakterie lub wirusy, lecz także biologicznie czynne substancje wytwarzane przez organizmy żywe lub uzyskane na drodze syntezy chemicznej.
| Czynniki zdolne do replikacji | Naturalne biologicznie czynne substancje |
Substancje biologiczno-mimetyczne |
| Bakterie i wirusy, które namnażając się w organizmie gospodarza, wywołują chorobę |
Toksyny bakteryjne, trujące substancje pochodzenia roślinnego toksyny wytwarzane przez grzyby, neuropeptyd P. Substancje niszczą komórki gospodarza poprzez aktywne włączenie się w ich metabolizm |
Substancje uzyskane na drodze chemicznej |
Idealny czynnik biologiczny dla bioterrorysty
W 1999 r. CDC wyróżniło 3 kategorie czynników biologicznych, które mogą potencjalnie użyte jako broń biologiczna (lista poniżej)
| Kategoria A Patogeny wywołujące śmiertelne choroby, łatwo rozprzestrzeniające się, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i w związku z tym wymagają stałego nadzoru. |
|
| Kategoria B Czynniki wywołujące groźne choroby o umiarkowanej śmiertelności, wymagające ścisłego nadzoru |
Ponadto mikrorganizmy przenoszone drogą pokarmową
|
| Kategoria C Nowo pojawiające się patogeny lub patogeny, uzyskane na drodze inżynierii genetycznej |
|
W jaki sposób dochodzi do transmisji czynników biolgicznych
- poprzez skórę - uszkodzenia mechaniczne: otarcia, zadrapania lub ugryzienia. Zdrowa skóra stanowi barierę nie do pokonania zarówno dla bakterii, wirusów oraz większości toksyn biologicznych. Jedyną znaną dotąd dermatologicznie czynną toksyną biologiczną jest mykotoksyna. Niebezpieczny może być także kontakt skażonego aerozolu ze śluzówką oka.
- drogą pokarmową - poprzez skażoną żywność lub wodę. Największym zagrożeniem - ze względu na jego skalę - wydaje się być skażenie wody pitnej. Oceniając ryzyko celowego zanieczyszczenia wody należy wziąć jednak pod uwagę fakt, że po pierwsze każdy czynnnnik ulegnie w wodzie ogromnemu rozcieńczeniu, co oznacza, że jego dawka dla zdrowego człowieka nie będzie stanowiła dawki infekcyjnej , a po drugie, że procesy uzdatniania wody (chlorowanie i ozonowanie) niszczą zawarte w niej mikrorganizmy oraz relatywnie stabilne toksyny.
- drogą wziewną/kropelkową - wdychanie powietrza zawierającego czynniki zakaźne lub toksyny. Ponieważ ani czynniki zakaźne ani toksyny nie są z natury lotne, muszą być przeprowadzone w stan aerozolu. Eksperci zajmujący się zagrożenia związane z użyciem broni biologicznej różnią zdaniem na ile łatwo jest to zrobić. (Niektórzy uważają, że wystarczą do tego celu urządzenia lub samoloty służące do opryskiwania pól uprawnych). Istotna jest także wielkość cząstek aerozolu - do płuc człowieka trafiają drobinki o średnicy od 1 do 5 µm. Cząstki o większej średnicy bardzo szybko opadną na ziemię lub zostaną zatrzymane przez filtrujący system górnych dróg oddechowych.
Innym zagadnieniem, jakie należy także rozpatrzyć rozważając skutki ataku bioterrorystycznego jest zagrożenie wtórnej aerozolizacji użytego czynnika. Po zeszłorocznych atakach bioterrorystycznych w biurze jednego z senatorów USA - Toma Daschle'a - do którego dotarła poczta skażona wąglikiem przeprowadzono badania, które miały wykazać czy możliwe jest wtórne zawieszenie w powietrzu przetrwalników wąglika. Przed odkażeniem budynku, w biurze położono 17 płytek z agarem uzupełnionym krwią i zasymulowano codzienny ruch w biurze [JAMA, 2002]. Okazało się wówczas, że na 16 z nich wyrosły bakterie B. anthracis. Wtórna aerozolizacja jest zatem możliwa, choć nie wiadomo, na ile aerozol ten byłby zakaźny dla ludzi.