Najczęściej
stosowane podłoża mikrobiologiczne: LB, LA, podłoża stałe, pożywka minimalna
Podłoża
wybiórcze (selektywne), różnicujące
Podłoża
szeregu biochemicznego
Podłoże
z krwią, agar czekoladowy
Wymagania
pokarmowe bakterii
Niektóre bakterie heterotroficzne rosną na podłożach, które
poza wodą i solami mineralnymi zawierają tylko jeden związek organiczny.
Związkiem tym może być np. glukoza. Bakterie, które zdolne są do wzrostu na
takim podłożu określamy mianem prototrofów.
Przykładem bakterii prototroficznej jest Escherichia coli.
|
Skład pożywki minimalnej M9 dla E.
coli skład na 1000 ml pożywki Na2HPO4 x 12 H2O 15,2 g KH2PO4 3 g NaCl 0,5 g NH4Cl 1 g po wyjałowieniu pożywki trzeba dodać jeszcze
jałowe roztwory: 1M
MgSO4 x 7 H2O 1 ml 0,1M CaCl2 1 ml 20% r-r
glukozy 10 ml po zmieszaniu wszyskich składników pH pożywki wynosi około 7,0 |
Bakterie, które wymagają obecności w pożywce dodatkowych związków
organicznych (czynników wzrostu) określamy jako auksotrofy.
Przykładem
organizmów auksotroficznych są bakterie Salmonella typhi, które nie są
zdolne do tryptofanu. Jakakolwiek pożywka dla tych bakterii musi więc zawierać
źródło tryptofanu.
Innym przykładem bakterii auksotroficznych jest Rhodospirillum
rubrum. W skład pożywki dla tego gatunku bakterii musi wchodzić tiamina,
czyli witamina B1.
Niektóre bakterie, które jako szczep dziki (wt ang. wild
type) są prototrofami, mogą - wskutek mutacji - utracić zdolność do syntezy
jakiegoś związku np. aminokwasu. Organizmy takie nazywamy mutantami auksotroficznymi.
Przykładem wykorzystania mutanta auksotroficznego (Salmonella typhimurium
His -) jest test Amesa.
(Jeśli
pamiętacie z genetyki, test komplementacji
wykorzystuje auksotroficzne mutanty pleśni Neurospora crassa)
Należy tylko podkreślić, że niektóre bakterie ze
swej natury są auksotrofami (są to szczepy „dzikie”, a nie mutanty)
Pożywki mikrobiologiczne zwykle zestalane są przez
dodanie 1%- 1,5% agaru, polisacharydu uzyskiwanego z krasnorostów. Rzadziej do
zestalenia pożywki stosuje się żelatynę.
Skład
bulionu odżywczego
na 1000 ml pożywki: pepton 4,0
g wyciąg mięsny 0,4
g hydrolizat kazeiny 5,4
g hydrolizat drożdży 1,7
g NaCl 3,5
g woda destylowana 1000 ml |
Skład agaru wzbogaconego
na 1000 ml pożywki: pepton 4,0
g wyciąg mięsny 0,4
g hydrolizat kazeiny 5,4
g hydrolizat drożdży 1,7
g NaCl 3,5
g agar 10,0
g woda destylowana
1 000 ml |
|
Pożywka LB (Luria-Bertani Broth) (Sambrook
i in., 1989, Appendix A.1) skład na 1000 ml
pożywki Bacto
pepton 10
g Bacto
yeast extract 5 g NaCl 10
g woda destylowana 1000 ml pH pożywki doprowadzić przy pomocy NaOH do wartości 7.5 |
Podłoże LA
(Sambrook
i in., 1989, Appendix A.4) skład na 1000 ml podłoża Bacto
pepton 10
g Bacto
yeast extract 5 g NaCl 10
g Agar 15
g woda destylowana 1000 ml pH doprowadzić przy pomocy NaOH do wartości 7.5 |
|
|
|
|
|
|
Podłoże
wybiórczo-różnicujące: MacConkeya i Chapmana
|
Nazwa podłoża |
Bakterie
dla których podłoże jest przewidziane |
Czynnik wybiórczy |
Czynnik różnicujący |
|
Podłoże Chapmana |
służy do izolacji i różnicowania szczepów
gronkowcowych. |
7,5 – 10% stężenie NaCl |
mannitol Szczepy rozkładające mannitol wytwarzają
żółte kolonie, przy czym ulega również zmianie zabarwienia podłoża z różowego
na żółty (indykatorem jest czerwień fenolowa). Szczepy nie mające zdolności do
rozkładu mannitolu nie zmieniają barwy kolonii. |
|
Podłoże MacConkey’a |
Pałeczki jelitowe należące do
rodziny Enterobacteriaceae |
fiolet krystaliczny |
laktoza Pałeczki
rozkładające laktozę tworzą kolonie o barwie ciemnoróżowej (indykatorem jest
czerwień obojętna). Pałeczki nie
fermentujące laktozy tworzą kolonie o barwie białawo – przezroczystej |
Podłoże
z krwią
Podłoże z krwią. Gładkie kolonie Corynebacterium diptheriae (gravis).CDC/William A Clark.
Ó
Anna-Karina Kaczorowska